Artaxerxes III (ook wel Ochos) was koning van Perzië van 359 tot 338 v. Chr., hij was een zoon van Artaxerxes II.
Hij was een vaardig bestuurder en militair en had onder het bewind van zijn vader al legers geleid en ambten bekleed.
Zijn oudere broer, die ook Artaxerxes heette, kwam tegen het gezag van zijn vader in opstand, maar faalde en werd geëxecuteerd, zodat Artaxerxes III de nieuwe kroonprins werd.
De enige andere bedreiging voor zijn positie was een zoon van Artaxerxes II bij een bijvrouw, deze werd echter vermoord en ook de moeder van Artaxerxes werd uit de weg geruimd, zodat er geen andere mogelijke bedreiging meer was.
Toen zijn vader in 358 v.Chr. stierf, volgde hij als enige nog levende wettelijke zoon zijn vader op.
In 338 v. Chr. stierf Artaxerxes III een vredige dood, nadat hij het Perzische rijk in zijn oude luister had hersteld en werd opgevolgd door zijn zoon Arses die het sterke bewind van zijn vader voortzette. En zelfs tempels in Babylon liet restaureren.
In 337 v. Chr. kwam er echter een abrupt einde aan een echte heropleving van het centrale bestuur, doordat de paleiseunuch Bagoas de nieuwe koning die hij vroeger had onderwezen in zijn macht probeerde te krijgen en zelfs al diens broers doodde om dit te versterken, zodat het centrale bestuur opnieuw in verval raakte, er weer intriges uitbraken en er zelf drie grote opstanden uitbraken.
De Macedoniërs maakten hier gebruik van en verbraken het vredesverdrag en vielen Klein-Azië binnen.
Arses echter stelde zich uiteindelijk alsnog onafhankelijk op, maar was niet in staat de problemen de baas te blijven.
In 336 v. Chr. werd Arses samen met al zijn zonen en vrouwen vermoord door Bagoas die alle nakomelingen van Artaxerxes III uit de weg ruimde en uiteindelijk een achterneef van Artaxerxes III en Arses, Darius III, op de troon plaatste.
Over deze gebeurtenissen bestaan reeds lange tijd grote discussies.
Zo wordt, op gezag van de Griekse auteur Diodorus Siculus, wel beweerd dat Artaxerxes III in 338 werd vergiftigd door zijn voornaamste adviseur en hofeunuch, de reeds genoemde invloedrijke Bagoas.
Dit is echter niet juist: een pas gevonden kleitablet in het British Museum, BM 71537, bewijst dat de oude vorst een natuurlijke dood stierf.
Dat zijn opvolger Arses werd vermoord door Bagoas, zoals door Diodorus Siculus wordt beweerd, wordt bevestigd door de spijkerschrift tekst die bekendstaat als Dynastieënprofetie.
Omtrent de moord op de familie van Artaxerxes III en Arses bestaan ook discussies, zo beweerde Arrianus bijvoorbeeld dat een broer van Arses, Bisthanes, aan de moordpartijen van Bagoas ontsnapte en het land ontvluchtte.
In ieder geval is duidelijk dat in 336 v. Chr. heel de opvolgingslijn van Artaxerxes III was uitgeroeid, waarna Darius III, uit een zijtak van de Achaemeniden, op de troon werd geplaatst, die Bagoas een voor hem bedoelde gifbeker zelf liet opdrinken.
De graftombe van Artaxerxes III in Persepolis.
Het Achaemenidische Rijk en zijn uitbreiding onder Artaxerxes III (in donkergrijs)
Achaemenidische munten van Idrieus van Caria tijdens het bewind van Artaxerxes III,
met de Achaemenidische koning op de voorzijde, en zijn satraap Idrieus op de achterzijde. Circa 350-341 v.Chr.
(Bron: cngcoins.com)
Spijkerschriftinscriptie die de bouw van een trap in het paleis van Persepolis door Artaxerxes III vastlegt.
(Bron: British Museum, Londen)
