De regeringsperiode van Amenhotep III duurde ongeveer 40 jaar en staat bekend om zijn voorspoed en vrede.
Dit was niet in de laatste plaats te danken aan de opa van Amenhotep III, Thoetmoses III, deze farao werd niet ontoepasselijk de ‘Napoleon van de oudheid’ genoemd, hij legde het fundament voor deze stabiele periode door uitmuntende militaire acties in Syrië, Libië en Nubië.
Zijn kleinzoon Amenhotep III hoefde alleen op kleine schaal op te treden en liet dat bijvoorbeeld uitvoeren door de onderkoning van Kush, Merymose toen daar wat schermutselingen plaatsvonden.
Amenhotep was zijn geboortenaam wat zoveel betekende als ‘Amon is tevreden, heerser van Thebe‘. Toen hij de troon besteeg kreeg hij de naam Nub-maat-ra, ‘de heer van de waarheid is Ra‘.
De geboorte van de vorst is uitstekend weergegeven op de muren van een kamertje in het oostelijke gedeelte van de tempel van Luxor, gebouwd door Amenhotep III was deze kamer voor de verering van Amon, het is echter Chnoem met zijn hoofd van een ram die het kind maakt en voorzien van zijn ‘ka‘, dit alles onder toezicht van Isis.
Amon wordt vervolgens voorgesteld aan de moeder van Amenhotep III (Mutemwia) door Thoth, de god van de wijsheid, daarna wordt Amon afgebeeld samen met Hathor en Moet als zij samen de nieuwe koning verzorgen.
Amenhotep III werd waarschijnlijk geboren uit een huwelijk van Thoetmoses IV en een van zijn belangrijke hoofdvrouwen, koningin Mutemwiya, het is waarschijnlijk dat zij een dochter was van koning Artatema en dat zij om politieke redenen aan de farao van Egypte was uitgehuwelijkt.
Zijn vader overleed al vroeg waardoor hij op een leeftijd van tussen de twee en twaalf jaar de troon besteeg.
Desondanks dat hij zelf nog niet klaar was voor de troon is het vrijwel uitgesloten dat zijn moeder als een soort regent voor hem optrad, zij had hooguit wat invloed achter de schermen.
Amenhotep III belangrijkste vrouw trouwde hij in zijn jaar twee van zijn regering, ze was echter niet van koninklijken bloede maar van een familie van goede afkomst.
Tiy was geboren uit een relatie van Yuya en Tuya.
Zij bezaten grote bedrijven in de Delta en Yuya bekleedde ook nog eens een hoge militaire positie, dit echtpaar werd begraven in de Vallei van de Koningen in tombe KV 46.
Naast Tiy had Amenhotep III een grote harem waaronder verschillende vrouwen verkregen door politieke verbintenissen.
Het leven van Amenhotep kan opgedeeld worden in twee delen.
In zijn jonge jaren besteedde hij veel aandacht aan zijn atletische kwaliteiten en voerde hij een aantal kleinere militaire operaties uit.
Zoals gebruikelijk was voerde hij in zijn vijfde jaar van zijn regering een expeditie uit naar Nubië wat hem bracht tot de vijfde cataract van de Nijl.
Er zijn ook inscripties gevonden van een opstand in Ibhet, de kop ingedrukt door zijn zoon.
De inscripties laten zien dat het resultaat van deze campagne 150 mannen, 250 vrouwen, 175 kinderen, 110 boogschutters en 55 bedienden gevangen genomen weren en nog eens 312 rechter handen van de gesneuvelden betrof.
Het tweede gedeelde van zijn leven, vanaf zijn 25ste regeringsjaar, wordt echter gekenmerkt door rust wat ten goede kwam aan nieuwbouw en verbeteringen van tempels.
Hij wist zijn rijkdommen te bekostigen door intensieve handel met andere landen met wie hij een vriendschappelijke relatie had.
Zijn politieke kennis was immens en was één van de redenen van het vergroten van de rijkdom.
In zijn 30ste regeringsjaar haalde hij een ongelooflijke grote hoeveelheid graan binnen waardoor zelfs 1000 jaar later de farao nog herinnerd werd als een vruchtbaarheidsgod.
Hoewel er van een aantal bouwprojecten van Amenhotep III niets meer over is, is er des te meer te zien in de tempel van Karnak, hij reorganiseerde en verbouwde de tempel en liet nieuwe gebouwen en muren verrijzen.
Thematisch liet hij verslagen achter van overwinningen en vereringen van zichzelf en de god Amon.
Ook het aangezicht van de tempel veranderde hij compleet, in het zuiden van de tempel begon hij zelfs met de bouw van een compleet nieuwe tempel, de tempel van Moet.
Om de symmetrie te waarborgen besloot hij tevens tot de bouw van een tempel voor Maät, de dochter van de zonnekoning.
In Luxortempel bouwde hij een ook tempel voor dezelfde god, inclusief de tot op heden ten dage te bezoeken enorme binnenplaats, voorzien van enorme kolossen van pilaren als muren. Dit schitterende stukje vakwerk kan toegeschreven worden aan zijn hoofdarchitect.
Op de westoever van het oude Thebe liet hij zijn dodentempel herrijzen wat nu te boek staat als de grootste tempel ooit gebouwd.
Helaas werd de tempel op een verkeerde plaats gebouwd en had hij veel last van de overstromingen van de Nijl, de tempel raakte in verval en de materialen werden gebruikt voor de bouwprojecten van latere farao’s.
De enige overblijfselen zijn de twee enorme standbeelden, “de Kolossen van Memnon“, op het meest zuidelijke standbeeld prijken nog de namen van twee van zijn meeste belangrijke vrouwen; Koningin Tiy en Mutemwiya.
De westoever van Luxor was tevens het decor van Amenhotep’s grote paleis: Malkata, er zijn nog steeds resten te vinden van dit paleis, dit in tegenstelling tot paleizen van andere farao’s.
De resten laten sporen zien van hoe het paleis in vroegere tijden eruit heeft moeten zien.
Beeltenissen van het dagelijkse leven waren op de muren afgebeeld, naast het paleis was ook nog eens een enorme haven gebouwd.
Twintig kilometer ten zuiden van Thebe, bij Kom el-Samak, liet hij een tempel bouwen voor Sobek.
Daarnaast was hij nog betrokken bij vele andere grote en wat kleinere bouwprojecten.
Artistiek gezien zijn de meeste afbeeldingen van de koning van ongelooflijke kwaliteit.
Waar de Kolossen van Memnon de grootste uit zandsteen vervaardigde beelden zijn, zijn de beelden ook nog eens kenmerkend voor de kwaliteit en details, de artiesten wisten de beelden als het ware tot leven te laten komen.
In 1989 werd er in Luxortempel een beeld van absolute topkwaliteit gevonden van 1.83 meter hoog.
Dit beeld, tegenwoordig een topstuk in de collectie van het Luxormuseum, is vrijwel intact uit de grond gekomen op één beschadiging na, waarschijnlijk aangebracht nadat zijn zoon Echnaton de naam van Amon overal liet verdwijnen.
Omdat de kwaliteit van de beelden van Amenhotep van ongekend niveau was, lieten latere farao’s het niet na om de beelden te ontdoen van de cartouche van de bouwer en te verruilen voor de cartouche van zichzelf.
In de late jaren van zijn leven vereerde Amenhotep waarschijnlijk al Aton, de zonneschijf.
Hiermee is het niet ondenkbaar dat hij hiermee de basis legde voor het nieuwe geloof dat zijn zoon Echnaton in zou gaan voeren.
Bewijzen voor zijn verering zijn gevonden in het feit dat inscripties die gewijd zijn aan het feest ter ere van zijn 30-jarige regeringsschap de god Aton laten zien die op zijn zonneschijf rondreist.
Een ander bewijs zou zijn naam Neb-maat-ra (‘de glimmende Aton’) kunnen zijn.
Waarschijnlijk overleed Amenhotep in zijn 39ste jaar van regering op een leeftijd van ongeveer 45, zijn vrouw Tiy leefde nog zeker twaalf jaar langer.
Zij is dan ook te zien, samen met een dochter van haar, op een wand in de tombe bij de stad Amarna van zijn zoon en opvolger Echnaton.
Waar ze in eerste instantie begraven werd in Amarna zou het waarschijnlijk kunnen wezen dat ze daarna samen met haar echtgenoot herbegraven werd in KV 22 in de Vallei van de Koningen.
Dat kan ook gelden voor KV55 waar allerlei voorwerpen gevonden werden die haar naam droegen, in beide graven werden de lichamen echter niet aangetroffen.
Het is goed mogelijk dat de oudere vrouw die gevonden werd in KV 35 (Amenhotep II) het lichaam is van Koningin Tiy.
Een ander lichaam dat in dit graf werd gevonden werd in eerste instantie toegewezen aan Amenhotep III maar latere studies impliceren dat het zou gaan om Ay of mogelijk zijn zoon.
Geboortenaam: imn-Htp(w) HqA-wAst Amenhotep Heqa Waset
(Amon is tevreden; Heerser van Thebe)
Troonnaam: nb-mAat-ra Nebmaatre
(Heer der waarheid van Ra)
De Kolossen van Memnon.
Vallei der koningen – WV22 tombe van Amenhotep III – 18de dynastie.
De tombe van Amenhotep III, is ontdekt in augustus 1799 door 2 leden van Napoleons expeditie.
Het meest vermeldenswaardig is de positie van de kamer uitgegraven aan de basis van de putschacht, de verbinding tussen de voorkamer en de grafkamer, de richting van de laatstgenoemde ruimte en de toevoeging van 2 grote kamers aan de crypte, elk met een pilaar en opslagruimte.
De eerste van deze (Je) schijnt te zijn ontworpen voor het begraven van Amenhotep III belangrijkste vrouw, Tiy en een paar begrafenis items maken klaarblijkelijk deel uit van deze begrafenis.
De tweede kamer (Jd) schijnt te zijn uitgebreid van oorspronkelijk opslagruimte, het was bestemd voor het begraven van koningin Sitamon.
Het lichaam van de koning was verwijderd van WV22 naar en zijkamer in de tombe van Amenhotep II – KV35.
De “oudere dame”, door sommige geïdentificeerd als de mummie van Tiy was ook aanwezig in deze tombe, edoch ontdaan van bandages en verborgen in kamer (Jc).
In de tombe werd door H. Carter en later door S. Yoshimura & J. Kondo enige kleine objecten gevonden tezamen met fragmenten van begrafenis materiaal.
Schematische weergave van de tombe.
A – Entree met trap
B – 1ste gang
C – 2de trap
D – 2de gang
E – Putschacht (scenes van de koning voor verschillende godheden)
Ea – Putschachtkamer
F – 1ste hl met pilaren (niet versierd)
G – 3de gang
H – 4de trap
I – Voorkamer (scenes van de koning voor verschillende godheden)
J – Grafkamer van Amenhotep III (Op de muren decoraties uit Het Amduat; op de pilaren, de koning voor verschillende godheden)
Jd – Grafkamer bedoeld voor koningin Sitamon
Je – Grafkamer bedoeld voor koningin Tiy
Ja, Jb, Jc – Opslagruimten
Muurschildering in de voorkamer van het graf.
Amenhotep en Tiye met een van hun dochters.
(Bron: Caïro, Egyptisch museum)
Een van de vele herdenkings “huwelijksscarabeeën” van Amenhotep,
die de goddelijke macht van de koning en de legitimiteit van zijn vrouw, Tiye, bevestigen.
Walters Art Museum, Baltimore.
(Bron: Henry Walters, 1914)
Amarna brief.
Brief van Labayu (heerser van Sichem) aan de Egyptische farao
Amenhotep III of zijn zoon Achnaton.
14e eeuw voor Christus, uit Tell el-Amarna, Egypte..
(Bron: Osama Shukir Muhammed Amin (Wikipedia), 16 Maart 2016)
Koningin Tiye, Amenhotep is mogelijk rechts van haar afgebeeld in dit gebroken beeld..
(Bron: Jon Bodsworth (Wikipedia) 11 januari 2011)
Amenhotep en Sobek, uit Dahamsha, nu in het Luxor Museum.
(Bron: Olaf Tausch (Wikipedia) 17 Oktober 2019)
De mummie van Amenhotep III.
Voor de 18e dynastie vertoont de mummie een ongewoon zwaar gebruik van onderhuidse vulling om de mummie er levensechter uit te laten zien.
Amenhotep werd begraven in de Vallei der Koningen buiten Thebe, in de tombe met het label WV 22, de tombe is de grootste in de West Valley of the Kings en heeft twee zijkamers voor zijn grote koninklijke vrouwen, Tiye en Sitamun.
Het lijkt er echter niet op dat een van beide vrouwen daar is begraven.
De mummie van Amenhotep werd later verplaatst, tijdens het bewind van Smendes.
Tegenwoordig heeft de mummie van Amenhotep het inventarisnummer CG 61074.
In april 2021 werd zijn mummie verplaatst van het Museum van Egyptische Oudheden naar het Nationaal Museum van Egyptische Beschaving, samen met die van 17 andere koningen en 4 koninginnen tijdens een evenement dat de farao’s werd genoemd. ‘Gouden parade’.
Foto van de mummie van Amenhotep III zoals gefotografeerd in 1912.
(Bron: G. Elliot Smith)
